راهنما جامع تشخیص عسل طبیعی و سالم
بیشتر افرادی که میخواهند عسل خریداری کنند همیشه با این چالش روبرو هستند که آیا عسل خریداری شده طبیعی است یا خیر؟ بخصوص اینکه بازار سودجویی در چند سال اخیر با ورود عسلهای تقلبی بسیار داغ شده است. پس با آشنایی از ترفندهای مختلف در تشخیص عسل طبیعی میتوانیم خرید مطمئنتری داشته باشیم. با ما همراه باشید تا با مطمئنترین روشهای تشخیص عسل طبیعی آشنا بشویم.
عسل طبیعی چیست؟
قبل از اینکه به سراغ نحوه تشخیص عسل طبیعی برویم، بهتر است با عسل طبیعی به طور کامل آشنا بشویم. عسل طبیعی در واقع عسلی است که زنبور عسل، شهد گل و گیاهان را فرآوری و به نوعی تغلیظ کرده و در کندو آن را نگهداری و ذخیره میکند. اگر عسلی از طریق تغذیه زنبور عسل به جزء شهد گل و گیاه چون آب و شکر و یا آب میوه دستساز درست بشود، آن عسل به دست آمده دیگر طبیعی نخواهد بود.
پس عسل طبیعی، عسلی است که هم شهد آن طبیعی (شهد گل و گیاه) و هم تولید آن توسط زنبور عسل صورت بگیرد.
انواع عسل غیرطبیعی
در بازار فروش عسل، به غیر از عسل طبیعی، انواع عسل مصنوعی هم وجود دارد که میتواند متفاوت از همدیگر باشند. از جمله انواع عسل مصنوعی عبارتنداز:
- عسل مخلوط:
این عسل ترکیبی از عسل طبیعی و شیرههای مصنوعی چون ترکیب آب و شکر و یا شیرههای میوه چون شیره انگور یا خرما است. این نوع عسل به دلیل داشتن ترکیات دیگر، در مدت زمان کوتاهی تخمیر و ترش شده و دیگر عسل طبیعی آن نیز خواصی نخواهد داشت. از آنجا که عسل مخلوط دارای بو و رایحه ترشمانند است و توسط خریدار به راحتی قابل تشخیص بوده، کمتر توسط سودجویان تولید و عرضه میشود.
- عسل تغذیهای:
این نوع عسل، عسلی است که زنبوردار با استفاده از منبع تغذیه مصنوعی چون آب و شکر، شیره میوه و یا حتی شیرینکنندههای مصنوعی (ساخارین) برای تغدیه زنبور استفاده میکند. در این شیوه عسل بیشتری توسط زنبو عسل تولید میشود ولی به دلیل مصنوعی بودن منبع شهد، عسل حاصل دیگر طبیعی نیست. در نظر بگیرید در فصول سرما که گل و گیاهی برای تغذیه زنبور وجود ندارد، ممکن است زنبوردار از آب و شکر برای حفظ زنبورها استفاده بکند که در این صورت عسل به دست آمده، نباید به نام عسل اصل و طبیعی به فروش برسد.
- عسل صددرصد تقلبی:
در این نوع عسل تقلبی، زنبور عسل هیچگونه دخالتی در تولید آن ندارد. ترکیباتِ عسل کاملا تقلبی، در بیشتر مواقع از آب و شکر و نشاسته غلیظ شده، آبِ میوه غلیط شده چون شیره خرما، توت یا انگور هستند. برای اینکه طعم و مزه این نوع عسل به عسل طبیعی نزدیک بشود از اسانسهای مصنوعی استفاده میشود.
نکته: در بین تمام عسلهای غیرطبیعی، عسل تغذیهای نسبت به دو نوع دیگر (عسل صددرصد تقلبی و عسل مخلوط) هر چند خواص کمتر و طعم ضعیفتری دارد اما بدون فایده نیز نیست. این نوع عسل با این که از شهد مصنوعی در تولید آن استفاده شده اما از آنجا که توسط زنبور عسل تهیه میشود و دارای آنزیمهای ترشح شده از بدن زنبور عسل است، برخی فواید عسل طبیعی را در خود دارد.
شیوه مطمئن تشخیص عسل طبیعی از عسل مصنوعی
راههای متفاوت برای تشخیص عسل طبیعی وجود دارد که بدون شک بعضی از روشهای تشخیص نتایج درستی ندارند و ممکن است برای افراد عادی عملا تشخیص عسل طبیعی از عسل مصنوعی غیرممکن باشد. اما از جمله معمولترین روشهای تشخیصی که میتواند به شما در تشخیص عسل طبیعی جواب مطمئنی بدهد دو روش زیر است.
1. خرید از شرکتهای تولیدکنننده معتبر عسل
برای اینکه مطمئن بشوید عسل بسته بندی خریداری شده طبیعی است حتما از معتبر بودن شرکت تولیدکننده عسل مورد نظر اطمینان حاصل کنید. پس اعتبار تولیدکننده عسل، اهمیت بالایی در طبیعی و کیفیت عسل خواهد داشت.
2. تشخیص از طریق آزمایش (برگه آنالیز عسل)
یک روش بسیار دقیق در تشخیص عسل طبیعی، آنالیز آن به صورت آزمایشگاهی است. در این روش، عسل مورد نظر به صورت دقیق، از طریق آنالیز میزان آنزیم (اینورتاز)، ساکارز (کمتر از ۵ درصد)، پرولین (اسید آمینه گیاهی/ بالای ۱۸۰ درصد)، رطوبت (کمتر از ۲۰ درصد) مواد معدنی، کربوهیدرات و حتی نوع شهد، فصل تولید و… تشخیص داده میشود. در نظر بگیرید، برای شرکتهای تولیدکننده عسل طبیعیِ بستهبندی، این برگه آنالیز عسل بسیار مهم بوده و نشان از طبیعی و میزان کیفیت بالای عسل آنها خواهد داشت.
راههای خانگی و تجربهای تشخیص عسل طبیعی
به غیر از دو روش مطمئن یاد شده، راهکارهای دیگری برای تشخیص عسل طبیعی از عسل تقلبی وجود دارد که میزان اعتبار هر کدام از آنها را نمیتوانیم صددرصدی بدانیم. اغلب این روشها به صورت تجربهای و غیرعلمی کسب شدهاند.
طعم و مزه عسل
یکی از روشهای تشخیص عسل طبیعی، مزه و طعم متفاوت آن با عسلهای تقلبی است. برای مثال طعم عسل طبیعی در دهان مدت زمان کوتاهتری باقی میماند. ولی چون در عسلهای مصنوعی از مواد شیرینکننده استفاده میشود احتمال دارد مزه شیرین بیشتری داشته باشند. همچنین عسل تقلبی باعث سوزش گلو و به نوعی گلوزدگی میشود.
گرم کردن عسل
اگر عسل طبیعی را کمی گرم بکنید، در کمترین زمان ممکن به شکل کاراملی درمیآید و هیچگونه کف و حباب در آن ایجاد نمیشود. اما در صورتی که عسل مورد نظر تقلبی باشد، با کمی گرم کردن به دلیل اینکه افزودنیهای دیگر مثل آب و شکر دارد، حالت کفدار پیدا کرده و مقداری حباب هم در آن تشکیل میشود.
تِست کف عسل
یک روش متداول برای سنجش طبیعی بودن عسل، بررسی میزان کف آن است. برای انجام این تِست، نصف قاشق غذاخوری عسل را در یک لیوان یا فنجان دربسته که حاوی آب ولرم است ریخته و با سرعت بالا آن را تکان بدهید. در صورتی که عسل مورد نظر طبیعی باشد یک لایه کف روی آب ایجاد میشود که ممکن است بر حسب کیفیت عسل، میزان و پایداری کف فرق کند. اگر عسل، مصنوعی و دارای افزودنی باشد مقدار کف یا خیلی کم بوده یا اصلا ایجاد نمیشود.
آزمایش حلالیت
از جمله دیگر روش تشخیص عسل طبیعی، تست حلالیت است که به راحتی میتوانید در خانه انجام بدهید. در یک لیوان آب با دمای نسبتا ولرم، مقداری عسل بریزد. اگر عسل به صدورت گلولهای در ته لیوان آب باقی ماند به احتمال زیاد عسل شما طبیعی است. در صورتی که عسل مورد نظر با ورود به لیوان آب در عرض چند ثانیه حل شد، احتمال اینکه عسل مورد نظر تقلبی باشد زیاد خواهد بود، چرا که افزودنیهایی چون شکر و دیگر شیرینکنندههای مصنوعی مثل ساخارین با سرعت بیشتری در آب حل میشوند.
چسبندگی عسل
تست چسندگی، یک شیوه مرسوم در تشخیص عسل طبیعی است. عسل مورد نظر را میان انگشت شست و اشاره قرار دهید و میزان چسبندگی آن را با فشارِ دو انگشت امتحان بکنید. عسل طبیعی حالت چسبندگی پایینتری دارد، در حالی که عسل تقلبی با وجود شکر در آن، حالت چسبندگی و کشداری بیش از حدی خواهد داشت.
تست کاغذ دستمالی
مقدار از عسل را روی کاغذ دستمالی بریزید و حدود ۱ الی ۲ دقیقه صبر کنید. اگر بعد از این مدت پشت کاغذ دستمالی مرطوب و خیس شد، عسل شما از نوع تقلبی است که رطوبت بالا و اضافی دارد. اما اگر پشت کاغذ دستمالی نمدار نشد، به احتمال قوی عسل از نوع طبیعی بوده که رطوبت کمتر از ۲۰ درصد دارد.
میزان غلظت عسل
میزان غلظت عسل، یکی از راههای تشخیص عسل طبیعی است. در این روش ظرف عسل را خم کنید، عسل مورد نظر اگر طبیعی باشد، چند ثانیه طول میکشد تا به آن طرف ظرف جابهجا بشود. اما عسلهای تقلبی بسیار روان هستند و با خم کردن ظرف به راحتی تکان میخورند. در مجموع میزان غلظت عسل طبیعی به مراتب بیشتر از عسل تقلبی است. در نظر بگیرید این روش تنها در امتحان بعضی از عسلهای تقلبی جواب میدهد چرا که ممکن است عسل مورد نظر بسیار غلیظ بوده اما در عین حال تقلبی هم باشد.
وجود ناخالصی در عسل
یک عسل کاملا طبیعی ممکن است دارای برخی از ناخالصیها مثل موم، گرده گل و گیاه و حتی در برخی مواقع قسمتهایی از بدن زنبور باشد. اما عسلهای مصنوعی که به صورت دستساز از آب و شکر و انواع شیرینکنندههای صنعتی مثل ساخارین تولید میشوند، کاملا صاف و یکدست هستند و کوچکترین ناخالصی در آنها دیده نمیشود.
تست کبریت
برای تشخیص عسل طبیعی از عسل مصنوعی میتوانید تست کبریت را هم امتحان بکنید. در این روش به نوک کبریت مقداری عسل بزنید و بعد آن را پاک کرده و کبریت را شعلهور بکنید. اگر عسل از نوع طبیعی باشد بدون هیچ مشکلی کبریت شعلهور میشود. در صورتی که عسل شما از نوع تقلبی با افزودنیهای چون آب و شکر باشد به دلیل درصد رطوبت بالا، کبریت روشن نخواهد شد.
رس بستن عسل
رس بستن عسل یکی از مهمترین ویژگیهای عسل طبیعی است که به دلیل آنزیم ترشح شده از بدن زنبور عسل به وجود میآید. دقت کنید که رس بستن با شکرک زدن متفاوت است. رس بستن به حالتی گفته میشود که عسل طبیعی در هوای سرد حالتی شبیه به روغن حیوانی پیدا میکند. اما در عسلهای تقلبی احتمال شکرک زدن بالا است، بهطوری که دانههای شکر با چشم هم قابل دیدن خواهند بود. در نظر بگیرید با گرم کردن عسل طبیعی با دمای ۴۰ تا ۶۰ درجه حالت رسبستگی آن از بین میرود بدون اینکه در خواص، رنگ، بو و طعم آن خللی ایجاد شود.
آزمایش نان تُست
برای انجام این آزمایشِ خانگی تشخیص عسل طبیعی، به یک تکه نان تُست نیاز خواهید داشت. کمی از عسل مورد نظر خود را را روی نان تُست زده و چند دقیقه منتظر بمانید؛ اگر نان کاملا سفت و سخت شد، عسل شما به احتمال بالا طبیعی و اصل است. اگر نان تست در عرض چند دقیق نرم و مرطوب شد، احتمال دارد به دلیل رطوبت بالا و محلول آب و شکر، عسل تقلبی باشد.
عطر و بو عسل
یک ترفند نسبتا تخصصی در تشخیص عسل طبیعی توجه به بو و عطر آن است. عسل طبیعی با توجه به نوع گل و گیاهی که زنبور عسل در تولید آن تغذیه کرده، عطر منحصربفردی خواهد داشت. به عنوان مثال اگر عسل آویشن تهیه کردهاید، باید عطر بارز آویشن را در عسل خریداری شده استشمام بکنید. بیشتر عسلهای تقلبی بوی مصنوعی مثل اسانس و شیرینی دارند و احتمال دارد کمی هم بوی ترشی بدهند.
باورهای اشتباه در تشخیص عسل طبیعی
- رنگ عسل:
بعضی از افراد رنگ عسل را معیاری برای تشخیص عسل طبیعی قرار میدهند که این باور کاملا غلط است. عسلهای طبیعی ممکن است رنگهای متفاوت از زرد روشن تا ارغوانی تیره داشته باشند. درمجموع با توجه به نوع شهد گل و گیاهی که زنبور از آن استفاده کرده است، ممکن است رنگ عسل هم متفاوت باشد. به عنوان مثال عسل اقاقیا رنگ زرد روشنی دارد ولی عسل کُنار از جمله عسلهایی با رنگ تیره است.
- طعم عسل:
از دیگر باورهای مرسوم و در عین حال اشتباه در تشخیص عسل طبیعی این است که هر نوع عسل طبیعی باید طعم یکسانی داشته باشد. همان طور که اشاره شد، شهد نوع گل و گیاهی که زنبور برای تولید عسل از آن تغدیه کرده است در عطر و بوی عسل موثر خواهد بود. به عنوان مثال، عسل کُنار عطر و طعم منحصربفرد خود را دارد. همچنین عسلهایی مثل عسل مریمگلی و زونا از جمله عسلهایی هستند که طعم بسیار خاصی و ویژهای دارند. در این بین فقط چند نوع عسل انگشتشمار مزه و عطر نزدیک به هم دارند که عسل گون، گزانگبین و چندگیاه از جمله آنها هستند.
جمعبندی
تشخیص عسل طبیعی از تقلبی با ترفندهای ماهرانهای که توسط سودجویان بازار عسل به وجود آمده است، میتواند برای افراد عادی دشوار باشد. اگر میخواهید عسل طبیعی خرید کنید بهترین راهکار خرید از مراکز معتبر و قابل اعتماد و شرکتهایی است که عسل طبیعی با برگه آنالیز عرضه میکنند. روشهای خانگی یاد شده ممکن است تا حدودی در تشخیص عسل طبیعی از مصنوعی کمککننده باشند اما بدون شک هیچکدام از آنها نمیتوانند جواب قاطعی در مورد تقلبی یا اصل بودن عسل داشته باشند.
بدون دیدگاه